Contents
[ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମହିମା ଓ ପୁରୀର ଗୌରବ ପୁରୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ]
Introduction ପୁରୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ
ପ୍ରସ୍ତାବନା ପୁରୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ
ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ଅନେକ ପୂଜାସ୍ଥଳ ଅଛି, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପୁରୀ ଧାମ ଓ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମହିମା ବିଶେଷ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି । ଭଗବାନ୍ ଜଗନ୍ନାଥ କେବଳ ଓଡ଼ିଶାର ଦେବତା ନୁହନ୍ତି, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛନ୍ତି । “ଜଗନ୍ନାଥ” ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ “ଜଗତଙ୍କର ନାଥ”, ଯାହା ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରଭୁତ୍ୱକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ ।
ଇତିହାସିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ପୁରୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ
ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପୂଜାର ପରମ୍ପରା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାଚୀନ । 12ଶତାବ୍ଦୀରେ ଗଜପତି ରାଜା ଚୋଡ଼ଗଙ୍ଗ ଦେବଙ୍କ ଅଧୀନରେ ପୁରୀରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ପରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜାମାନେ ଏହାକୁ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲେ । ଏହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନକୁ ଚାରିଧାମ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଭାବରେ ଗଣାହୋଇଥାଏ । ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ, ପୁରୀ ଦର୍ଶନ କଲେ ମୋକ୍ଷ ଲାଭ ହୁଏ ।
ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିର ବିଶେଷତା
ଭଗବାନ୍ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ସାଧାରଣ ମୂର୍ତ୍ତିରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର । ବଡ଼ ଆଖି, ହସୁଥିବା ମୁହଁ ଓ ଲମ୍ବା ହାତ ମାନବତା ଓ ସମାନତାର ପ୍ରତୀକ । ତାଙ୍କ ସହ ବଳଭଦ୍ର ଓ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରାଯାଏ । ଏହି ତିନିଜଣଙ୍କୁ ସହୋଦର ଭାବରେ ମନାଯାଏ ଯାହାରେ ପରିବାରୀକ ସମାନତାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ମିଳିଥାଏ ।
ରଥଯାତ୍ରାର ମହିମା
ପୁରୀର ରଥଯାତ୍ରା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଆଷାଢ଼ ମାସରେ ଲକ୍ଷେ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତ ପୁରୀରେ ଯୋଗୁହନ୍ତି । ଭଗବାନ୍ ଜଗନ୍ନାଥ, ବଳଭଦ୍ର ଓ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କୁ ବିଶାଳ ରଥରେ ବସାଇ ଗୁଣ୍ଡିଚା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ନେଇଯାଯାଏ । ଏହାକୁ “ଜଗତର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ରଥଯାତ୍ରା” ମନାଯାଏ । ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ, ଯେକେହି ରଥର ରସି ଟାଣିବାର ସୁଯୋଗ ପାଉଛି ସେ ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ମନାହୁଏ ।
ମହାପ୍ରସାଦର ପବିତ୍ରତା
ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମହାପ୍ରସାଦ ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶା ଓ ଭାରତରେ ଖ୍ୟାତି । ୫୬ ପ୍ରକାରର ଭୋଗ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ ଓ ସମାନଭାବରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଏ । ଧର୍ମ, ଜାତି କିମ୍ବା ଦରିଦ୍ରତା–ଧନୀତା କିଛି ମହତ୍ତ୍ୱ ରଖେନାହିଁ, ସମସ୍ତେ ସମାନଭାବେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । ଏହା ସମାନତାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପ୍ରତୀକ ।
ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ସ୍ଥାପତ୍ୟ
ପୁରୀର ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରାୟ 214 ଫୁଟ୍ ଉଚ୍ଚ ଶିଖର ସହିତ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଏ । ଏହାର ଶିଳା କଳା, ଭସ୍କର୍ୟ ଓ ପ୍ରାଚୀନ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସମଗ୍ର ଭାରତୀୟ କଳାର ଅପୂର୍ବ ଉଦାହରଣ । ମନ୍ଦିର ପରିବେଷ୍ଟିତ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଚୀର, ବଡ଼ ଦ୍ୱାର ଓ ନୀଳଚକ୍ର ଏହାର ଗୌରବକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇଥାଏ ।
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସନ୍ଦେଶ
ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିଲେ ମନରେ ଶାନ୍ତି, ଭକ୍ତି ଓ ସମାନତାର ଭାବନା ଜାଗୃତ ହୁଏ । ତାଙ୍କର ବିଶାଳ ଆଖି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମାନଭାବରେ ଦେଖୁଛି ବୋଲି ମନାଯାଏ । ସେହିପରି, ତାଙ୍କ ମହିମାରେ “ମାନବତା, ସରଳତା ଓ ଭାଇଚାରା”ର ଗଭୀର ବାର୍ତ୍ତା ଲୁକାଇଛି ।
ଉପସଂହାର
ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଦେବତା ନୁହନ୍ତି, ସେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରଭୁ । ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର କେବଳ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳ ନୁହେଁ, ଏହା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି, କଳା, ଭକ୍ତି ଓ ମାନବତାର ପ୍ରତୀକ । ଯେକେହି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରେ, ସେ ଆପଣାପେଇଁ ଏକ ଅଦୃଶ୍ୟ ଶାନ୍ତି ଓ ଶକ୍ତିର ଅନୁଭବ କରେ ।